Λινοθώρακας Βαρέως τύπου με ανωφερείς και κατωφερείς μπρούτζινες φολίδες

Ανακατασκευή Λινοθώρακας βαρέως τύπου εμπνευσμένου από ζωγραφική απεικόνιση του 5ου π.Χ αιώνα. Αποτελείται από περίπου δύο χιλιάδες σφυρηλατημένες μπρούτζινες φολίδες στερεωμένες κατάλληλα σε υπόστρωμα λινού υφάσματος. Οι επωμίδες, ο κορμός όσο και οι πτέρυγες έχουν επενδυθεί εξ’ολοκλήρου με μεταλλικά ελάσματα προσφέροντας πολύ υψηλό επίπεδο προστασίας. Χαρακτηριστική κατασκευαστική ιδιομορφία είναι η φορά των φολίδων του κύριου κορμού καθώς αυτές ξεδιπλώνονται από κάτω προς τα πάνω. Η διάταξη αυτή εικάζεται πως προσφέρε καλύτερη προστασία σε χτυπήματα εισερχόμενα από χαμηλα, γεγονός που ενισχύει την άποψη πως τέτοιου είδους πανοπλίες προορίζονταν συνήθως για ιππείς. Το βάρος ανέρχεται στα 14 κιλά και συγκρατείται στο σώμα με την βοήθεια τεσσάρων σημείων πρόσδεσης αποτελούμενων από χάλκινους κρίκους και δερμάτινους ιμάντες και μηχανισμών χάλκινων κρίκων δερμάτινων λουριών. Ακόμη μία κατασκευαστική καινοτομία είναι ο μηχανισμός ασφάλισης–απασφάλισης των επωμίδων με την ύπαρξη ενός μονάχα κρίκου στο μέσο της κοιλιακής χώρας.

Για περισσότερη προστασία της περιοχής του θώρακα ο οπλίτης φέρει φολιδωτό κολλάρο αποτελούμενο από τετρακόσιες περίπου μπρούτζινες φολίδες. Το εξάρτημα αυτό ασφαλίζει με δερμάτινο λουρί στο πίσω μέρος του λαιμού με τέτοιο τρόπο που δεν εμποδίζει τις όποιες κινήσεις του κεφαλιού.

Τα υποδήματα ("εκδρομίδες") είναι κατασκευασμένα εξ’ολοκλήρου από δέρμα και σε αυτήν την έκδοση καλύπτουν σχεδόν όλο το μήκος των κνημίδων προσφέροντας υποτυπώδες προστασία από πλήγματα αλλά διατηρώντας το θερμοκρασιακό καθεστώς των κάτω άκρων σε υψηλά επίπεδα. Το πέλμα έχει πάχος περίπου 1,5 εκατοστών και στην εξωτερική του πλεύρα φέρει σιδερένιες κεφαλές για καλύτερη πρόσφυση στα πεδία των μαχών. Τα υποδήματα ασφαλίζουν με την βοήθεια δερμάτινων κορδονίων και ζευγάρια θηλιών.

Η ξύλινη θήκη του ξίφους είναι αναρτημένη με δερμάτινο τελαμώνα στο αριστερό μέρος του κόρμου του οπλίτη. Φέρει διακόσμηση απο μπρούτζινο ρόδακα και ξύλινη περίτεχνη απόληξη, δερμάτινη εξωτερική επένδυση για προστασία του ξύλου και καλύτερη εφαρμογή λαβής.

Ο Εικονιζόμενος Οπλισμός εχει κατασκευαστει για λογαριασμό του Σύλλόγου μας απο τον Ερευνητη Δημητριο Κατσικη www.hellenicarmors.gr

Λινοθώρακας Βαρέως τύπου με μπρούτζινες φολίδες στον κορμό και πτερυγες απο λινό

Πειραματική ανακατασκευή βαρέως τύπου λινοθώρακα του 5ου π.Χ αιώνα βασισμένη σε εικονογραφικά αρχαιολογικά ευρήματα της εποχής. Οι επωμίδες και ο κύριος κορμός φέρουν λεπιδωτή μεταλλική επένδυση αποτελούμενη από περισσότερες των 1000 σφυρηλατημένων μπρούτζινων φολίδων οι οποίες στερεώνονται κατάλληλα σε χοντρό λινό υφασμάτινο υπόστρωμα. Η περιοχή του στήθους έχει ενισχυθεί από μπρούτζινη πλάκα 1,2 χιλιοστών το επίπεδο προστασίας στην ευαίσθητη περιοχή της ευρύτερης καρδιακής χώρας. Οι πτέρυγες έχουν κατασκευαστεί από αλλεπάληλες στρώσεις λινού σε διπλή σειρά (συνολικού πάχους 3 εκατοστών) προστατεύοντας ικανοποιητικά την βουβωνική χώρα και την περιοχή των μηρών, επιτρέποντας ταυτόχρονα μεγάλη ελευθερία κινήσεων για τον οπλίτη (σκύψιμο, τρέξιμο κλπ).

Ο μηχανισμός ασφάλισης του λινοθώρακα περιλαμβάνει έξι σημεία πρόσδεσης, δύο στο ύψος του στήθους και τρία στην αριστερή πλευρά της κοιλιακής χώρας. Το κλείδωμα εξασφαλίζεται με διάταξη ανθεκτικών δερμάτινων ιμάντων και χάλκινων κρίκων. Για περισσότερη σταθερότητα στην εφαρμογή του λινοθώρακα ένας ανθεκτικός δερμάτινος ζωστήρας με χάλκινη πόρπη περιτυλίγει την φολιδωτή επιφάνεια στο ύψος της κοιλιακής χώρας. Το συνολικό βάρος του λινοθώρακα ανέρχεται στα 12 κιλά. Εσωτερικά του λινοθώρακα ο οπλίτης φέρει γιλέκο φτιαγμένο από φυσική γούνα προβάτου εξασφαλίζοντας ανεκτά επίπεδα διατήρησης σωματικής θερμοκρασίας κατά τους κρύους μήνες των εκστρατειών που άρχισαν να λαμβάνουν μέρος περίπου στα μέσα του 5ου π.Χ αιώνα.

Η ξύλινη θήκη του ξίφους είναι αναρτημένη με δερμάτινο τελαμώνα στο αριστερό μέρος του κόρμου του οπλίτη. Φέρει διακόσμηση απο μπρούτζινο ρόδακα και ξύλινη περίτεχνη απόληξη, δερμάτινη εξωτερική επένδυση για προστασία του ξύλου και καλύτερη εφαρμογή λαβής.

Οι περικνημίδες ακολουθούν μπαρόκ γραμμή με έντονα ανάγλυφα μοτίβα που μιμούνται την ανθρώπινη ανατομία των κάτω άκρων. Είναι κατασκευασμένες από ένα μοναδικό έλασμα μπρούτζου, φέρουν δερμάτινη επένδυση για προστασία των κνημών και εφαρμόζουν χωρίς την βοήθεια δερμάτινων λουριών κλπ. Στο ύψος των αστραγάλων έχουν προσδεθεί δερμάτινα μαξιλαράκια γεμισμένα με μαλλιά προβάτου που λειτουργούν ως σταθεροποιητές των περικνημίδων αποτρέποντας την πιθανή κάθετη πτώση τους λόγω της βαρύτητας και των κινήσεων κατά την διάρκεια του βαδίσματος και των ελιγμών.

Από την έρευνα πεδίου εξήχθει το συμπέρασμα πως η στήριξη των περικνημίδων διαμέσου της πλευρικής μηχανικής πίεσης του ελάσματος δεν είναι αρκετή για επαρκής ακινητοποίηση, η παρουσία των δερμάτινων "δαχτυλιδιών" κρίνεται απαραίτητη.

Τα σανδάλια είναι ανοιχτού τύπου, κατασκευασμένα από δέρμα. Το δερμάτινο πέλμα έχει πάχος ενός εκατοστού και στην εξωτερική πλευρά φέρει μεταλλικές κεφαλές που αυξάνουν την πρόσφυση των δρασκελισμών των οπλιτών στα πεδία των μαχών.

Η ασπίδα έχει ξύλινο πυρήνα με διάμετρο ενενήντα εκατοστών. Εσωτερικά είναι επενδεδυμένη με δέρμα, εξωτερικά φέρει έμβλημα από επίχρυσμα.Η λαβή είναι χάλκινη με δυνατότητα αφαίρεσης διαμέσου μηχανισμού με πύρους. Η ανθεκτικοτητά της έχει δοκιμαστεί σε πραγματικές συνθήκες μάχης.

Ο Εικονιζόμενος Οπλισμός εχει κατασκευαστει για λογαριασμό του Σύλλόγου μας απο τον Ερευνητη Δημητριο Κατσικη - www.hellenicarmors.gr

Διάλεξη των Κορυβάντων στην Ακαδημία του Poltusk στην Πολωνία

Ο Σύλλογος Ιστορικών Μελετών ΚΟΡΥΒΑΝΤΕΣ βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει την Συμμετοχή του στο Διεθνές Ακαδημαϊκό Συνεδριο , της Ακαδημίας Ανθρωπιστικών Σπουδών του Poltusk στην Πολωνία., με τίτλο : "Disasters, Catastrophes and the Ends of the World in Sources", το οποίο θα διεξαχθεί στην ομωνυμη Ακαδημια 25 με 27 Ιουνίου 2012.

Τα μελη του Συλλόγου μας Νικόλαος Κλεισιάρης, Στέφανος Σκαρμίντζος και Κατσίκης Δημήτριος, θα πραγματοποιήσουν Διάλεξη με θέμα "Η Ανθρωπογενής Οικονομική Κατάρευση των Μέσων του 12ου Αιωνα π.Χ. και η Ανασύνθεση της Στρατιωτικής Τεχνολογίας που αυτη προκάλεσε" - "The Man-Made Economic Disaster of the Mid- 12th Century B.C. and the reconstruction (through means of experimental archaeology) of the military technology that it brought about" . Η διάλεξη θα πραγματοποιηθει την Τεταρτη 27 Ιουνίου 2012 στις 08:30 το πρωϊ στον Τομεα Αρχαιολογίας και Ανθρωπολογίας της Ακαδημίας.

Μπορειτε να δείτε το πρόγραμμα του Συνεδρίου ΕΔΩ:

Association "Koryvantes" Lecture in Pultusk Academy of Humanities - "Disasters, ...

Ανακατασκευη Λινοθώρακα: Bαρεου τυπου ολομεταλλικος λινοθωρακας με χαλκινες πλακες και φολίδες

Ο Σύλλογος Ιστορικών Μελετων ΚΟΡΥΒΑΝΤΕΣ με ιδιαίτερη υπερηφάνια παρουσιάζει σε συνεργασία με τον Ερευνητη και κατασκευαστή Δημήτριο Κατσικη μοναδικές στο κόσμο υβριδικές κατασκευες οπλισμού του Αρχαίου Κόσμου που κατασκευαστηκαν για λογαριασμό του Συλλόγου μας.

Κατασκευες που βασίζονται σε χειροποίητες δημιουργίες μουσειακού επιπέδου, υψηλής ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας. Πανοπλίες αποκλειστικά κατασκευασμένες με παραδοσιακές μεθόδους βασισμένες σε αρχαιολογικά και φιλολογικά τεκμήρια.

Μπορειτε να δείτε όλες τις κατασκευες στην ιστοσελίδα του Κατασκευαστη http://www.hellenicarmors.gr/

O Λινοθώρακας αποτελεί ένα αρχαιολογικό μυστήριο που παραμένει μέχρι και σήμερα ένα ανοιχτό ερώτημα. Αυτό που καθιστά προβληματική την ανακατασκευή του είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα επαρκή λογοτεχνικά και αρχαιολογικά ευρήματα ικανά να μας καθοδηγήσο

υν σε μία ασφαλή αναπαραγωγή. Όπως απακαλύπτει και η ετυμολογία του όρου, ο "λινοθώρακας" ήταν ένα είδος αμυντικής θωράκισης που είχε ως κύριο υλικό κατασκευής το λινό ύφασμα. Οι υπάρχουσες πηγές από τις οποίες μπορούμε να αντλήσουμε δισπαρτες πληροφορίες είναι κυρίως καλλιτεχνικής και λογοτεχνικής φύσης. Απεικονίσεις λινοθωράκων διαφόρων τυπολογιών ανιχνεύονται κατά εκατοντάδες σε ερυθρόμορφα και μελανόμορφα αγγεία η συχνότητα εμφάνισης των οποίων θα κορυφωθεί στις καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις των μέσων του 5ου π.Χ αιώνα.

Πειραματική ανακατασκευή λινοθώρακα εμπνευσμένη από ερυθρόμορφο αγγείο της Κλασσικής περιόδου. Πάνω από σαράντα τετραγωνικά μέτρα λινού υφάσματος έχουν χρησιμοποιηθεί για να σχηματίσουν το υπόστρωμα πάνω στο οποίο έχουν κατάλληλα επικολληθεί δεκατέσσερα χάλκινα πλακίδια πάχους δύο χιλιοστών και επτακόσιες περίπου χάλκινες φολίδες που καλύπτουν τις επωμίδες και τις πτέρυγες. Για μεγαλύτερη προστασία, η περιοχή του στήθους έχει επενδυθεί με ένα επιπλέον χάλκινο επιστήθιο. Το σύστημα στερέωσης του θώρακα πάνω στον ανθρώπινο κορμό περιλαμβάνει έξι σημεία πρόσδεσης, δύο στο στήθος και τέσσερα στην αριστερή πλευρά της κοιλιακής χώρας. Προσφέρει

μεγάλη ευελιξία και υψηλά επίπεδα προστασίας. Το βάρος του θώρακα ανέρχεται στα 13 κιλα.

Ένα ζευγάρι ανατομικών χάλκινων επιμηρίδων (σε συνδιασμό με τις φολιδωτές πτέρυγες) εξασφαλίζει την υψηλή προστασία των μηρών καλύπτοντας την μπροστινή και την εξωτερική πλαϊνή πλευρά των άνω άκρων. Η ακινητοποίηση τους στο συγκεκριμένο σημείο του σώματος επιτυγχάνεται με δερμάτινους υμάντες που ασφαλίζουν τις επιμηρίδες τόσο στον κάθετο όσο και στον οριζόντιο άξονα. Η κάθετη σταθεροποίηση εξασφαλίζεται με δερμάτινους αναρτήρες που συνδέονται στην μέση του οπλίτη κάτω από τον θώρακα με την βοήθεια δερμάτινης ζώνης. Η ταυτόχρονη παρουσία των πτερύγων και των επιμερίδων δεν εμποδίζουν την ευκινησία του οπλίτη.

Οι περικνημίδες έχουν κατασκευαστεί από μονοκόμματα χάλκινα ελάσματα και ακολουθούν αρχαϊκή γραμμή διακόσμησης και ανατομίας και δεν διαθέτουν λουρία. Σταθεροποιούνται στις κνήμες με την βοήθεια δερμάτινων "μαξιλαριών" προσδεμένων στο ύψος των αστραγάλων, μιάς και η μηχανική πλευρική στήριξη που παρέχουν τα τοιχωματά τους δεν επαρκεί για αποτελεσματική χρήση τους. Ο συνδιασμός περιμηρίδων και περικνημίδων καθιστά σχεδόν απρόσβλητα τα κάτω άκρα από εχθρικές προσβολές δινοντάς τους την γενική εμφάνιση αγάλματος. Το πέλμα του οπλίτη προστατεύται μερικώς από ένα ιδιότυπο απλοϊκό τύπο δερμάτινου σανδαλιού που καλύπτει μονάχα την ευαίσθητη περιοχή της "καμάρας" αφήνοντας το υπόλοιπο "σκληροποιημένο" μέρος του πέλματος εκτεθημένο.Ένα χάλκινο περιβραχιόνιο προστατεύει την περιοχή μεταξύ δεξιού καρπού και αγκώνα.

Το κράνος είναι Κορινθιακού τύπου σύνθετης κατασκευής. Σε αντίθεση με τα περισσότερα Κορινθιακά κράνη, ο θόλος του κελύφους αποτελείται από δεκάδες χάλκινες φολίδες που σχηματίζουν μία συμπαγής δομή παρέχοντας μεγάλη προστασία της κεφαλής. Διακοσμητικά στοιχεία έχουν προστεθεί στην προμετωπίδα (μπρούτζινος στέφανος με ανάγλυφα) και στις παραγναθίδες (γρύπες). Το δερμάτινο παραπέτασμα πάνω ακριβώς από τα ανοίγματα των ματιών χρησιμεύει ως μηχανισμός σκίασης από τον δυνατό ήλιο αλλά και απόκρυψης του βλέματος του οπλίτη.

Η θήκη για το ξίφος είναι δερμάτινη και βρίσκεται στο αριστερό μέρος του οπλίτη, στερεώνεται στον κορμό με την βοήθεια δερμάτινου τελαμώνα που εφαρμόζεται "χιαστί" καθώς τυλίγεται στον δεξιό ώμο.

Το όλο σύνολο δίνει μία αληθοφανή εικόνα του βαριά οπλισμένου οπλίτη των αρχών του 5ου π.Χ αιώνα.

Περισσότερα δείτε στο : http://www.hellenicarmors.gr/

Koryvantes' Study Publication in Academic Book

The Historical Studies Association “KORYVANTES” is pleased to announce the acceptance of his scientific study from the Archaeological Institute of Warsaw University. The study titled “Amateurs and Archaeology. Experimental Method or Madness?” , based on our lecture in the Institute of Archaeology of the University of Warsaw (December 2 2012) , is referring to the ways of publicizing the results of Experimental Archaeology through the modern communication channels and it will be published on the British Archaeological Reports International Series (BAR IS) with ISBN.

Our Association’s success is of particular importance as this is the first time in the world that a living history Association that re-enacts and studies the Hoplite Warfare manages to publish its thesis in an Academic document.

Subject Amateurs and Archaeology. Experimental Method or Madness?

Author: Spyridon Bakas.

Special thanks for their valuable help to Antonios Aliades, Dimitrios Katsikis and Stefanos Skarmintzos.

You can see the Study Here:

Author Spyros Bakas. "Amateurs and Archaeology. Experimental Method or Madness?" , Assoc...

Δημοσίευση Μελέτης των ΚΟΡΥΒΑΝΤΩΝ σε Ακαδημαϊκό Βιβλίο

Ο Σύλλογος Ιστορικων Μελετων Κορυβαντες , ειναι στην ιδιαίτερα ευχάριστη θεση να σας ανακοινώσει την αποδοχή της επιστημονικής μελέτης του απο το Ινστιτουτο Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας . Η μελέτη με τίτλο "Amateurs and Archaeology. Experimental Method or Madness?", βασιζεται στην ομιλία που ειχε πραγματοποιησει ο Συλλογός μας στο Ινστιτουτο Αρχαιολογιας του Πανεπιστημιου της Βαρσοβίας ( 2 Δεκεμβριου 2011) και αναφερεται στους τρόπους κοινοποιησης των αποτελεσματων της Πειραματικης Αρχαιολογιας μεσα απο συγχρονα καναλια επικοινωνίας και θα δημοσιευθει στο British Archaeological Reports International Series (BAR IS) με ISBN.

H επιτυχια του Συλλόγου μας αποκτα ιδιαιτερη αξια μιας και ειναι η πρωτη φορα ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ που ενας Συλλογος που ασχολειται με την Αναβιωση του Οπλιτικου Μαχεσθαι καταφερνει να δημοσιευσει μελέτη του σε Πανεπιστημιακό Συγγραμα.

Κόντρα σε ντόπιες αμφισβητισεις και λοιδωρίες νιωθουμε ιδιαιτερα υπερηφανοι και απολύτως δικαιωμενοι για την Τεραστια αυτη Διεθνη Αναγνωριση και δηλωνουμε οτι θα συνεχίσουμε με τον ιδιο ζηλο να προωθουμε την Πατρωα Παράδοση το ίδιο αποτελεσματικα και στο μέλλον.

Θεμα:Amateurs and Archaeology. Experimental Method or Madness?

Συγγραφεας: Σπυρος Μπάκας.

Ιδιαιτερες ευχαριστιες για την πολύπλευρη βοηθεια τους στον Αλιαδη Αντωνιο, Κατσικη Δημητριο και Σκαρμιντζο Στεφανο.

Μπορειτε να δειτε την Μελέτη εδω:

Author Spyros Bakas. "Amateurs and Archaeology. Experimental Method or Madness?" , Assoc...

Συνέντευξη στον Δημοσιογράφο Τέρενς Κουϊκ

Την Τεταρτη 15/02/2012 πραγματοποιήθηκε αφιερωμα του Τηλεοπτικού Σταθμού Kontra Channel και της Εκπομπης "Ο ΤΕΡΕΝΣ BLOGΑΡΕΙ" στο Blog του Συλλόγου μας μεσα απο μια ζωντανη τηλεφωνικη συνεντευξη απο τον γνωστο δημοσιογραφο ΤΕΡΕΝΣ ΚΟΥΙΚ, στην οποια παρουσιαστηκαν με επιτυχία οι τελευταίες Δρασεις και το Προφιλ του Συλλόγου.!

Συντομα θα ανεβει στο καναλι του Συλλόγου μας στο Youtube και το βιντεο της Εκπομπής

Οι ΚΟΡΥΒΑΝΤΕΣ στο Διεθνές Αρχαιολογικό Φεστιβάλ GALLO-ROMAN DAYS στην Γαλλία

Αγαπητοί φίλοι του Συλλόγου.

Ειμαστε στην Ευχαριστη θέση να σας ανακοινώσουμε την Συμμετοχή του Συλλόγου Ιστορικών Μελετων ΚΟΡΥΒΑΝΤΕΣ , στο Διεθνές Αρχαιολογικό Φεστιβαλ GALLO-ROMAN DAYS το οποίο διοργανώνεται απο το μουσείο SAINT ROMAIN EN GAL και του Υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Το φεστιβάλ θα διεξαχθεί το Σαββατοκύριακο 2 και 3 Ιουνίου 2012 και πραγματοποιειται στον χώρο του ομώνυμου μουσείου το οποίο βρισκεται στην ιστορική πόλη Vienne πλησίον της Λυών στην Γαλλία.

Tο Διεθνες Φεστιβαλ Gallo-Roman Days το οποίο λειτουργει κατω απο αυστηρα τεχνικα και ιστορικά πλάισια τα οποία επιβαλει η Γαλλικη Ακαδημαϊκη Κοινότητα και το Μουσειο Saint Roman En Gal συγκεντρωνει καθε χρόνο χιλιαδες ευρωπαίων επισκεπτών και τα βλέματα της Διεθνούς Ακαδημαϊκης Κοινότητας μιας και μεσα απο τις δραστηριότητες πραγματοποιούνται πολλες μελέτες και projects πειραματικης αρχαιολογίας. Ο μέσος όρος θεατων το διήμερο των εκδηλώσεων ανερχεται περίπου στις 30.000.

Στις 2 ημερες του Φεσττιβαλ ο Συλλογός μας θα πραγματοποιησει 4 επιδειξεις οι οποίες θα περιλαμβανουν Κινησεις Οπλιτικης Φαλαγγας , Μονομαχιες Οπλιτων , Παγκρατιο , Οπλιτοδρομία  επιδειξη Συγκρουσης Ρωμαϊκης Λεγεωνας με Οπλιτικη Φαλαγγα, καθώς και ομιλίες στο κοινό.

Ο Συλλογός μας καλείται για δευτερη φορα σε λιγοτερο απο ενα χρόνο να εκπροσωπήσει την χώρα μας σε ενα Διεθνές Πολιτιστικό γεγονός αποδυκνείοντας οτι στις ανυδρες πολιτιστικα ημερες μας η επίμονη και σοβαρή προσπαθεια σε συνδυασμό με την αγαπη και το σεβασμό στην παράδοση μπορεί να αποδωσει καρπούς.

Ειστε όλοι καλεσμενοι !

http://www.musees-gallo-romains.com/

Το Μουσείο MUSEE GALLO-ROMANS -VIENNE:

Εδω μπορειτε να δειτε μερικές φωτογραφίες προηγούμενων ετών απο το Φεστιβαλ :

ΛΙΝΟΘΩΡΑΚΑΣ, ΕΝΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ

Ο Λινοθώρακας αποτελεί ένα αρχαιολογικό μυστήριο που παρόλο τις συνεχείς προσπάθειες ανακατασκευής του τις τελευταίες δεκαετίες από Ακαδημαϊκούς και ερευνητές, παραμένει μέχρι σήμερα ένα ανοιχτό ερώτημα προς διερεύνηση. 

Εκ πρώτης όψεος όπως απακαλύπτεί η ετυμολογία του όρου ο «λινοθώρακας» ήταν ένα είδος προσωπικής αμυντικής θωράκισης κατασκευασμένος από λινό ύφασμα. Αυτό που καθιστά προβληματική την ανακατασκευή του είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα επαρκή λογοτεχνικά και αρχαιολογικά ευρήματα ικανά να μας καθοδηγήσουν σε μία ασφαλή αναπαραγωγή του αμυντικού αυτού οπλισμού. Οι υπάρχουσες πηγές από τις οποίες μπορούμε να αντλήσουμε ορισμένες διάσπαρτες πληροφορίες είναι κυρίως καλλιτεχνικής και λογοτεχνικής φύσης. 

Ό όρος «λινοθώρακας» απαντάται στην υπάρχουσα αρχαία λογοτεχνία αρκετές φορές, χωρίς ωστόσο τα στοιχεία που αντλούνται να είναι ικανά να αποκαλύψουν την επιμέρους δομή και λειτουργία της εν λόγω πανοπλίας. Είναι γενικά αποδεκτό πως η χρήση τέτοιου τύπου πανοπλίών ήταν ήδη διαδεδομένη στον ηπειρωτικό Ελλαδικό χώρο ( και γενικότερο στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου) από τους Μυκηναϊκούς ήδη χρόνους. 

Η πρώτη γραπτή αναφορά του όρου «λινοθώρακα» απαντάται στα Ομηρικά Έπη (Ηλιάδα, 2.529;2.830) γεγονός που ενισχύει την άποψη της χρήσης του από τον Μυκηναϊκό στρατό της εποχής. Οι αναφορές συνεχίζονται και στους επόμενους αιώνες με συνεχώς αυξανόμενη τάση καθώς πλησιάζουμε στον 5ο αιώνα, αν και ο διάσπαρτος και τυχαίος χαρακτήρας τους δεν επιτρέπει μία πιο διεξοδική περιγραφή. 

Ο Σοφοκλής σε ένα από τα έργα του θα αναφερθεί σε «υφαντούς θώρακες» ενώ ο Ηρόδοτος περιγράφοντας το στρατό του Ξέρξη θα αναφέρει πως οι Λινοθώρακες φοριούνταν από Ασσύριους και Φοίνικες. Έτσι λοιπόν, σύντομα και «θολά»λογοτεχνικά θραύσματα συναντούμε σε έργα διαφόρων συγγραφέων π.χ στον Ηρόδοτο, στον Ξενοφώντα, στον Πλούταρχο, στον Δίο Κάσσιο κλπ. χωρίς ωστόσο να μας επιτρέπεται η ανασύνθεση μίας πλήρης εικόνας γεγονός που οδηγεί τους ερευνητές σε μεγάλη και αδιέξοδα. 


 

Σύγχρονη ανακατασκευή λινοθώρακα 


Από την άλλη πλευρά, τα καλλιτεχνικής φύσεως ευρήματα είναι πολλά και μας προσφέρουν πλήθος κατασκευαστικών πληροφοριών χωρίς ωστόσο και εδώ να μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Πανοπλίες τύπου «λινοθώρακα» μπορούν να ανιχνευτούν σε ζωγραφιές οπλιτών σε μελανόμορφα αγγεία, η συχνότητα των σχετικών απεικονήσεων θα αρχίσει να αυξάνει από τα μέσα του 6ου π.Χ αιώνα για να κορυφωθεί στις καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις των ετών που θα ακολουθήσουν μετά την λήξη των Μηδικών πολέμων. 

Γεγονός είναι πως οι παραστάσεις μαχών θα αρχίσουν να περιορίζονται στην Αττική αγγειογραφία του 4ου αιώνα κάθως η εποχή βρίσκεται ήδη απομακρυσμένη από το πολεμικό κλίμα των ταραγμένων αρχών του 5ου π.Χ αιώνα. Την ίδια εποχή όμως αυξάνονται οι αντίστοιχες λογοτεχνικές μαρτυρίες χωρίς παρόλο αυτά να είναι ικανές να προσφέρουν και πάλι κάτι αξιόλογο. 

Όσο αφορά τα ευρήματα αρχαιολογικών σκαπανών τα αποτελέσματα είναι πενιχρά εξαιτίας του φθαρτού της φύσης του Λινοθώρακα. Σε αυτό το αρνητικό έρχεται να προστεθεί και η μειούμενη τάση του εθίμου ταφής των προσωπικών όπλων του νεκρού που παρατηρείται στην Κλασική εποχή κάτι που στην Γεωμετρική περίοδο ήταν σύνηθες. Έτσι λοιπόν μέχρι στιγμής τα μόνα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με την φύση του Λινοθώρακα προέρχονται από διάσπαρτες «θολές» φιλολογικές αναφορές και ευτυχώς από πάμπολες καλλιτεχνικές απεικονήσεις ( μωσαϊκα, ζωγραφιές, γλυπτά, προϊόντα κεραμικής κλπ). 

Η κυριαρχία της θωράκισης τύπου «λινοθώρακα» ως κυρίου αμυντικού οπλισμού του οπλίτη ξεκινά περίπου από τις αρχές του 6ου π.Χ αιώνα, μία περίοδο μεγάλων πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών. Η εποχή αυτή συμπίπτει με το πέρασμα της παραδοσιακής φεουδαλικής αριστοκρατικής κοινωνίας στο Δημοκρατικό μοντέλο οργάνωσης που συνδέεται με την σειρά του είναι αποτέλεσμα της άνοδου της μεσαίας αγροτικής τάξης και την σταδιακή ωρίμανση του ανθρωπολογικού προτύπου του πολίτη-οπλίτη. 

Η εμφάνιση της ομοιόμορφης οπλιτικής φάλαγγος –παράταξης, η υϊοθέτηση της Ασπίδας με αντιλαβή στα πλαίσια υλοποίησης του δόγματος της αποφασιστικής μάχης είχε ως αποτέλεσμα την εισαγωγή νέου τύπου αμυντικής θωράκισης προσαρμοσμένου στις νέες απαιτήσεις μάχης. Ως άμεση συνέπεια, ο κωδωνόσχημος ορειχάλκινος θώρακας που κυριαρχούσε στα πεδία των μαχών της Γεωμετρικής περιόδου αρχίζει να εγκαταλείπεται σταδιακά από τις αρχές του 6ου π.Χ αιώνα καθώς η πρακτικοτητά και η αποτελεσματικότητά του περιορίζεται στις νέες συνθήκες διεξαγωγής μαχών δηλ.της φάλαγγος και της αποφασιστικής εμπλοκής. 

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως εξαφανίζεται ολοκληρωτικά η ότι πέφτει σε πλήρη απαξίωση, ο μυώδης διακοσμημένος θώρακας των κλασσικών χρόνων θα αποτελέσει μία εξελιξή του. Η παραλλαγή του μυώδης θώρακα αυτή θα επιβιώσει τόσο στα Κλασσικά αλλά και στα Αλεξανδρινά χρόνια για να επανέλθει ως κυρίαρχο στρατιωτικό Αυτοκρατορικό πρότυπο στα Ρωμαϊκά χρόνια. 

Ο λινοθώρακας εξελίχθηκε με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να είναι προσαρμοσμένος απόλυτα στις νέες απαιτήσεις των μαχών που επιτάσσει η γενικευμένη χρήση της οπλιτικής φάλαγγος. Αυτό που μπορούσε να προσφέρει ο λινοθώρακας σε αντιδιαστολή με τις υπάρχουσες κωδωνόσχημες πανοπλίες, ήταν ο κρίσιμος παράγοντας της ευελιξίας ο οποίος μπορούσε πλέον άριστα να συνδιαστεί με ένα υψηλό επίπεδο θωράκισης και προστασίας. 

Με την καθιέρωση του λινοθώρακα η ακαμψία του παραδοσιακού κωδωνόσχημου θώρακα ξεπεράστηκε χωρίς βέβαια να θυσιαστεί η προσφερόμενη προστατευτική του ικανότητα σε πιθανά εισερχόμενα πλήγματα. Έτσι λοιπόν ο οπλίτης της φάλαγγος, χάρις στον ανατομικό και ευέλικτο χαρακτήρα του νεοτερικού είδους θωράκισης είχε την μέγιστη δυνατή ευχέρια να εκτελέσει με επιτυχία την πολύ σημαντική κίνηση του ωθισμού που αποσκοπούσε αποκλειστικά στην διάρηξη της αντίπαλης παράταξης. 


 

Φωτογραφία που αναδεικνύει την ευελιξία της θωράκισης 


Η κίνηση του ωθισμού δεν θα μπορούσε να εκτελεστεί αποτελεσματικά από οπλίτες που ήταν εφοδιασμένοι με κωδωνόσχημους μεταλλικούς θώρακες λόγω των μηχανικών περιορισμών που θα περιόριζαν τις απαραίτητες κινήσεις. Με άλλα λόγια, ο λινοθώρακας έτσι όπως αυτός εξελίχθηκε από τις αρχές του 6ου π.Χ αιώνα θα πρέπει να θεωρείται ως ένα εξειδικευμένο όπλο προσαρμοσμένο στις ανάγκες της στρατιωτικής νεωτερικότητας, της οπλιτικής φάλαγγος. 

Ως προς την ιδιαίτερη δομή της ιδιότυπης αυτής πανοπλίας πολλά έχουν γραφτεί στο παρελθόν και θα συνεχίζονται να γράφονται. Όπως ειπώθηκε παραπάνω η απουσία αξιόπιστων αρχαιολογικών ευρημάτων σε συνδιασμό με το νεφελώδες των φιλολογικών πηγών, καθιστά το κεφάλαιο λινοθώρακα ένα ανοιχτό πεδιό για έρευνα, πειραματισμό και επικοδομητικό διάλογο. Σήμερα, η επικρατούσα κατασκευαστική άποψη θέλει τον λινοθώρακα να αποτελείται από επάλληλες στρώσεις υφάσματος λιναριού κολλημένες ομοιόμορφα με κολλώδη ουσία. 

Ο πρώτος που έκανε την άποψη αυτή γνωστή στο ευρύ κοινό ήταν ο γνωστός συγγραφέας στρατιωτικής ιστορίας Peter Connolly ο οποίος στις αρχές της δεκαετίας του 80 υποστήριξε πως η κατασκευή λινοθώρακα γίνονταν απλά με συγκόληση φύλλων λιναριού μέχρι το πάχος της τελικής στρώσης να φτάσει το μισό πόντο. Η παραπάνω άποψη αναπαράχθηκε και από τους μετέπειτα ερευνητές του χώρου και σήμερα έχει καταστεί κυρίαρχη παρά τις έντονες επικρίσεις που δέχεται από Ακαδημαϊκούς και ανεξάρτητους ερευνητές σε παγκόσμιο επέπεδο. Πρόσφατα (2010) ο Αμερικάνος καθηγητής Gregory S. Aldrete από το Πανεπιστήμιο Wisconsin–Green Bay σε συνεργασία με τον Scott Bartell παρουσίασαν τα αποτελεσματά της ερευνάς τους σχετικά με την κατασκευή λινοθωράκα σε συνέδριο του Αμερικανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτο (AIA) που έλαβε χώρα στην πολιτεία της Καλιφόρνιας. Η παραπάνω έρευνα βασίστηκε σην επικρατούσα άποψη και εκ πρώτης άποψης τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν αξιόπιστα. 

Η προσωπική άποψη του συγγραφέα του κειμένου αυτού είναι πως η επικρατούσα μέθοδος κατασκευής είναι λανθασμένη και πιθανότατα ποτέ δεν υπήρξε λινοθώρακας τύπου Connolly. Το τελικό αποτέλεσμα της μεθόδου «sandwich» δηλ. των αλεπάλληλων στρώσεων λινού υφάσματος συγκολλημένων μεταξύ τους με διάφορα τυποποιημένα κολλώδη μέσα του εμπορίου π.χ ξυλόκολλες, κόλλες πλακιδίων, βενζινόκολλες, ζωικές κόλλες είναι η παραγωγή κορσέδων οι οποίοι ομοιάζουν μονάχα στυλιστικά και μόνο με την εικονογραφία των αρχαιολογικών καλλιτεχνικών ευρημάτων (αμφορέων με παραστάσεις οπλιτών κλπ. ). Από πρακτικής και λειτουργικής σκοπιάς οι λινοθώρακες αυτοί είναι εντελώς ανεπιτυχής με χαμηλές επιδόσεις όσον αφορά την ευελιξία, την αντοχή και γενικά τον μη πραγματιστικό επιπόλαιο τρόπο κατασκευής τους. 

Όταν χρησιμοποιούμε τον όρο «λινοθώρακας» θα πρέπει να έχουμε στο νού μας πως αναφερόμαστε σε μία ολόκληρη σχολή οπλουργίας και όχι σε ένα μονάχα συγκεκριμένο τύπο πανοπλίας. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψην τους πολυάριθμους τύπους λινοθωράκων που διασώζονται είτε ως γλυπτά είτε ως ζωγραφικές αναπαραστάσεις για να συνειδητοποιήσουμε ότι η κατασκευή τους απαιτούσε τις περισσότερες φορές υψηλού επιπέδου δεξιοτεχνίες (μεταλλουργικές, τεχνικές κλπ). 

Πάντα θα πρέπει να έχουμε κατά νου πως οι κατασκευές αυτές δοκιμάζονταν στις σκληρές συνθήκες του πολέμου και πως για αυτό τον λόγο θα έπρεπε να πληρούν κάποιο υψηλο βαθμό αξιοπιστίας και ανθεκτικότητας. Από την στιγμή που ο κάθε οπλίτης ήταν υπεύθυνος για τον εξοπλισμό του η προσωπική εξάρτηση προσαρμόζονταν κάθε φορά στις απαιτήσεις και στις δυνατότητες (στυλιστικές, οικονομικές κλπ. ) του εκάστοτε κατόχου. Η ύπαρξη δεκάδων τύπων λινοθωράκων και παραλλαγών ακυρώνει από μόνη της την σχολή Connolly, η οποία δεν μπορεί παρά να δικαιολογήσει κατασκευαστικά ένα μονάχα μικρό ποσοστό των υπάρχοντων απεικονήσεων. 

Ο λινοθώρακας θα πρέπει να θεωρείται μία σύνθετη πανοπλία η οποία απαιτεί υψηλή κατανάλωση πρώτων υλών και εξειδικευμένες τεχνικές , ως συμπέρασμα ο υφασμάτινος πυρήνας διαδραμάτιζε τον ρόλο του δομικού σκελετού πάνω στον οποίο μπορούσε να βασιστεί η μετέπειτα υπερκατασευή. Ένας λινοθώρακας με πλήρη μεταλλική επικάλυψη μπορούσε ακόμη και να πλησίαζει το βάρος των 15 κιλών, δηλαδή το μισό συνολικό βάρος της εξάρτησης ενός βαριά θωρακισμένου οπλίτη των πρώτων γραμμών. 

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι από πρακτικής πλευράς το βάρος δεν θα πρέπει πάντοτε να θεωρείται ως αποκλειστικό κριτήριο υψηλής προστασίας, πειραματικές κατασκευές λινοθωράκων του συγγραφέα απέδειξαν πως υψηλά επίπεδα προστασίας μπορούσαν να επιτευχθουν με την χρησιμοποίηση ελαφριών υλικών (δηλ. μη μεταλλικών). 

Η χρήση λινού δεν απέκλειε ταυτόχρονη συμπληρωματική χρήση άλλων υλικών φυτικής η ζωϊκής προέλευσης. Επίσης η χρήση πανοπλίας τύπου λινοθώρακα δεν ήταν αποκλειστικά Ελληνικό προνόμιο, ας μην ξεχνάμε πως ο Ηρόδοτος αναφέρει την χρήση λινοθωράκων από μέρη του Περσικού στρατού. Πράγματι, από μελέτη σχετικών αγγείων αποκαλύπτει Πέρσες στρατιώτες να φέρουν εξάρτηση τύπου εφαπλωματοποιημένου λινοθώρακα. 


 

Δεράτινη θωράκιση τύπου λινοθώρακα 


Για πρακτικούς λόγους αλλά και για λόγους συντηρητισμού χρήση του Λινοθώρακα και των παραλλαγών του, συνεχίζεται κατά την διάρκεια των Ελληνιστικών χρόνων σε όλη την Ελληνιστική ανατολή για να τερματήσει πρακτικά τον 1ον μ.Χ αιώνα με την επικράτηση των Ρωμαϊκών στρατιωτικών εξαρτήσεων που σε κάποιο βαθμό ήταν επηρεασμένες από τα Αλεξανδρινά στρατιωτικά πρότυπα. 

Σε μεταφυσικό/συμβολικό επιπεδο τώρα, στο σχήμα του λινοθώρακα αντιπροσωπεύεται η περίλαμπρη νίκη του Ελληνικού κόσμου έναντι του Ασιατικού Δεσποτισμού. Με λινοθώρακα θα αποτυπωθούν οι νικηφόροι Έλληνες οπλίτες των Μηδικών πολέμων πάνω στα ερυθρόμορφα αγγεία και πάνω στις μαρμάρινες μετώπες του Παρθενώνα. Φορώντας λινοθώρακα οι ημίθεοι και οι Θεοί θα αφήσουν σταδιακά την Ηρωϊκή γύμνια τους, για να κατατροπονουν πλέον με πολεμική εξάρτηση το χάος αντιπροσωπευμένο από θηριόμορφα υβρίδια (Κενταύρους / Ύδρες κλπ) επαναφέροντας την τάξη και την Ολύμπια αρμονία στον ταραγμένο κόσμο των ανθρώπων. 

Ο λινοθώρακας στην βάση του θα αντιπροσωπεύει την ίδια την πόλη Κράτος και τις ιδρυτικές της αξίες, απέριτος, πρακτικός, φτιαγμένος από υλικά διαθέσιμα στα πλάισια της αυτάρκειας των Ελληνικών πόλεων και πάνω απ’όλα άμεσα προσβάσιμος σε όλους τους πολίτες-οπλίτες. Κάθε οπλίτης μπορούσε να προμηθευτεί το συγκεκριμένο τύπο πανοπλίας από τον πιο φτωχό πολίτη στον πιο πλούσιο κάτι που δεν ήταν δυνατόν να συμβεί με τον κωδωνόσχημο θώρακα μίας και η κατασκευή του ήταν μονολιθική σε κόστος και σε υλικά. 

Ο ιδιαίτερος τρόπος κατασκευή ενός λινοθώρακα άφηνε μεγάλα περιθώρια κατασκευαστικών επιλογών τόσο σε επίπεδο υλικών όσο και σε επίπεδο δομής, επέτρεπε μεγάλες διαβαθμίσεις και ελευθερία επιλογών από τους εκάστοτε κατόχους τους. Η γενικευμένη χρήση λινοθοράκων ενισχύει την ομοιομορφία της φάλαγγος, αποτρέπει τον αποκλεισμό και ενδυναμώνει την έννοια της ισότητας μεταξύ των αρρένων μελών των Δημοκρατικών πολεων. 

Αντιπροσωπεύει το πέρασμα από την φεουδαρχία στην ατομικόκεντρικότητα του Άστεως, είναι το πέρασμα από τον ατομικό Ομηρικό επιδεικτικό ηρωϊσμο της Αριστοκρατίας στην συλλογική προσπάθεια και στον πειθαρχημένο σχηματισμό. Στον λινοθώρακα αποτυπώνεται η κοινωνική και πολιτική νεωτερικότητα που έλαβε απροσδόκητα χώρα στα μέσα του 6ου αιώνα και οδήγησε σταδιακά στο θαύμα της Κλασσικής Ελλάδος.Κοντολογίς στον λινοθώρακα αποτυπώθηκε καλλιτεχνικά η υπεράσπιση της ίδιας της Δημοκρατίας και ο θρίαμβος των αξιών της. 

Η χρήση του Λινοθώρακα θα συνεχιστεί και στα Ελληνιστικά χαώδη βασίλεια όπου θα φορεθεί τόσο από Ελληνες οπλίτες όσο και από ντόπια στρατεύματα. Μετά την κατάρρευση των Ελληνικών πόλεων-κρατών ο λινοθώρακας από σύμβολο της ελευθερίας θα γίνει σήμα κατατεθέν των Ελλήνων μισθοφόρων χάνοντας την προγενέστερη συμβολική αξία που έχαιρε κατά την διάρκεια των Μηδικών. 

Οι πολίτες -οπλίτες αντικαθίστανται από μαζικά μισθοφορικά στρατεύματα και ο πόλεμος ως άσκηση της αρετής φτάνει στο τέλος του ακολουθώντας την κατάρευση του Αρχαίου κόσμου. Τοσο στις Αιγυπτιακές όσο και στις Συριακές επαρχίες, μέσα στον αλληλοσπαραζόμενο κόσμο των Διαδόχων οι ντόπιοι όσο και οι Έλληνες θεοί θα ντυθούν με στρατιωτική περιβολή τύπου λινοθώρακα με σκοπό να τονιστεί το ετοιμοπόλεμο του χαρακτήρα τους. Η βασική τυπολογία του κορσέ παραμένει βασικά η ίδια αλλά εμπλουτίζεται με στοιχεία Περσικά και Παρθικά και γενικά αποκτάει μία πιο πολυτελής και εντυπωσιακή εμφάνιση όπως αρμόζει στα νέα πολιτικά,θρησκευτικά και κοινωνικά πρότυπα του Ηγεμόνα –Θεού της Ανατολής. 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΜΕΛΕΤΗ , ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΣΠΙΔΑΣ ΔΙΠΥΛΟΥ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Η ασπίδα Διπύλου είναι μία ογκώδης ελλειπτική ολόσωμη ασπίδα με δύο χαρακτηριστικά πλαϊνά ανοίγματα, η οποία συχνά αναφέρεται ως το ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ των μυκηναϊκών Οκτώσχημων και των αρχαϊκών Βοιωτικών. Ο τύπος όμως ήταν ήδη γνωστός από τη μέση Μυκηναϊκή εποχή όπως καταδεικνύουν απεικονίσεις σε κοσμήματα χρονολογούμενα τον 16ο αιώνα π.Χ. 

Με δεδομένο το στόχο κάλυψης όλης της ιστορικής περιόδου από την Μινωική-Μυκηναϊκή έως την ύστερη Ελληνιστική εποχή, ο Σύλλογος Ιστορικών Μελετών ΚΟΡΥΒΑΝΤΕΣ επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στη μεταβατική περίοδο 1100-700πΧ, των λεγόμενων Γεωμετρικών χρόνων, με την παρούσα μελέτη και ανακατασκευή του χαρακτηριστικότερου όπλου της περιόδου αυτής, της ολόσωμης ασπίδας Διπύλου.

.

 

Χρυσό δαχτυλίδι και μετάλλιο με απεικονίσεις ασπίδας Διπύλου (Κρήτη, 1550-1500 π.Χ 


Επομένως, η ασπίδα Διπύλου χρησιμοποιήθηκε παράλληλα με τις υπόλοιπες ολόσωμες ασπίδες της Mυκηναϊκής περιόδου όπως η Οκτώσχημη και ο Σάκκος. Για λόγους που ακόμα δεν μας είναι γνωστοί υπήρξε η μόνη ολόσωμη που επεβίωσε στην 1η χιλιετία π.Χ και έως το τέλος του 8ου αιώνα οπότε και τελικώς εγκαταλείφθηκε χάριν της μικρότερης Βοιωτικής, ασπίδας της οποίας το μεν σχήμα προδίδει εξέλιξη της Διπύλου, το δε μέγεθος υπονοεί διαφορετική χρήση. 

 

Κρατήρας Διπύλου διακοσμημένος με δύο σκηνές εκ των οποίων η κάτω παρουσιάζει πολεμιστές φέροντες τις χαρακτηριστικές ασπίδες (Δίπυλος, 740 B.C) 



Όπως και άλλες πτυχές του πολιτισμού της γεωμετρικής εποχής, η ασπίδα Διπύλου παραμένει μυστήριο. Από τη μία πλευρά δεν έχει βρεθεί κανένα σχετικό αρχαιολογικό εύρημα. Από τη άλλη, οι σχετικές αγγειακές απεικονίσεις προέρχονται ως επί τω πλείστω από τη Γεωμετρική περιόδο κατά τη διάρκεια της οποίας η τέχνη διακρίνεται για σχηματική υπερβολή και έλλειψη αναπαραστατικής λεπτομέρειας. Ακόμα και τα γνωστότερα αγγεία, οι κρατήρες της Διπύλου από τους οποίους έλαβε την ονομασία, χαίρουν λιγότερων λεπτομερειών από τις προγενέστερες απεικονίσεις Οκτώσχημης και Σάκκου. 

Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι αυτός ο τύπος ασπίδας χρησιμοποιήθηκε για τουλάχιστον 800 χρόνια, επομένως είναι βέβαιη η παρουσία διαφόρων παραλλαγών σε μέγεθος, σε υλικά και σε τρόπο κατασκευής. Η Διπύλου σκιαγραφείται μέσα από τις απεικονίσεις και από τη συγκριτική ανάλυση σε σχέση με την Οκτώσχημη ως μία ολόσωμη ασπίδα φτιαγμένη από στρώματα δέρματος στερεωμένα σε καλαθωτό ξύλινο πλέγμα σχετικής καμπυλότητας με μήκος από 1,10μ εώς 1,50μ και πλάτος περίπου 0,80-1,00μ. ανάλογα με τις διαστάσεις του φορέα και τις προτιμήσεις του. 

Η παρούσα ανακατασκευή ασπίδας Διπύλου αποτελεί μελέτη και κατασκευή του ερευνητή Δημητρίου Κατσίκη για λογαριασμό του οπλίτη Νικάνορος – από όσο γνωρίζουμε είναι η πρώτη συστηματική προσπάθεια του είδους παγκοσμίως. Έχει διαστάσεις 1,25μ ύψος και 0,90μ πλάτος με ακτίνα καμπυλότητας στα 0,10μ. ώστε αναλογικά με το ύψος του φορέα να καλύπτει ως ολόσωμη τον κορμό συμπεριλαμβανομένης της μέσης παρά τα πλαϊνά ανοίγματα, αφήνοντας εκτεθειμένα μόνο κεφάλι και κάτω μέρος κνήμης. Η κατασκευή βασίστηκε σε διάταξη καλαθωτού ξύλινου σκελετού επικαλυπτόμενου από δέρμα και έκανε αποκλειστική χρήση φυσικών υλικών. Στην περιφέρεια και στους δομικούς άξονες χρησιμοποιήθηκαν δεσμίδες ξύλου λυγαριάς ενώ το ενδιάμεσο πλέγμα έγινε με μονά κλαδιά μουριάς, στρωμένα και δεμένα με δερμάτινα λουριά και ξυλόκολλα. Το δέρμα που επιλέχτηκε είναι δύο στρώσεις βοδινού δέρματος 3χιλ.έκαστη που δίνουν ελάχιστο πάχος προστασίας 6χιλιοστών. Οι στρώσεις δέρματος δέθηκαν με δερμάτινα λουριά σε 80 σημεία ανά την περιφέρεια της ασπίδας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην αντοχή της ασπίδας, ειδικά στην περιφέρεια όπου οι ήδη ενισχυμένες δεσμίδες λυγαριάς λαμβάνουν προσθήκη επιπλέον στρώσεων δέρματος για ακόμα μεγαλύτερη αντοχή σε χτυπήματα από θλαστικό όπλο. 

 

 

Στις φωτογραφίες απεικονίζεται σε πλήρη Ιστορική ακρίβεια Μαχητής Γεωμετρικής περιόδου (1100-700πΧ). Σην εικόνα κυριαρχεί ο μεγάλου μεγέθους και βάρους οπλισμός της εποχής: Ασπίδα Διπύλου βάρους 11 κιλών και τεράστιο βαρύ ορειχάλκινο Αορ. Χαρακτηριστική η Ζώνη από δέρμα και χαλκό. 



Το εξωτερικό της ασπίδας διακοσμήθηκε με χειροποίητα σφυρήλατα επιθέματα από χαλκό μέσου πάχους 1,2χιλ, τα οποία, αν και διακοσμητικά, ενισχύουν στα σημεία ακόμα περισσότερο την αμυντική ικανότητα της ασπίδας. Το εσωτερικό της ασπίδας καλύφθηκε από φυσική λινάτσα ενώ στα άνω άκρα των πλαϊνών ανοιγμάτων της ασπίδας στερεώθηκε δερμάτινος τελαμώνας για τον επωμισμό της ασπίδας. Ο τελαμώνας ενισχύθηκε στο σημείο επωμισμού με στρώσεις δέρματος ώστε να προσφέρει άνεση κατά τη χρήση του. ¨Ένα από τα μεγάλα ερωτήματα που τέθηκαν ήταν η τοποθέτηση της λαβής για την οποία δεν υπάρχουν στοιχεία στις αναπαραστάσεις. Η μονή λαβή φάνηκε πιο δύσκολη στο χειρισμό λόγω του βάρους και κυρίως του πλάτους και των σχετικών ροπών σε αντίθεση με την περίπτωση της Οκτώσχημης, όπου το μικρότερο πλάτος φέρεται να διευκόλυνε μια τέτοια λαβή όπως και στις μεταγενέστερες ορθογώνιες ρωμαϊκές ασπίδες. Η προσθήκη συστήματος λαβής-αντιλαβής αποδείχτηκε πιο άνετη στο κράτημα και αρκετά ευέλικτη εφόσον ο φορέας, αναρτώντας επ’ώμου την ασπίδα μπορεί να βγάζει το χέρι από την αντιλαβή κατά το δοκούν ή να μετατοπίζει ελαφρώς και να σταθεροποιεί την ασπίδα χρησιμοποιώντας μόνο τη λαβή. 

 

 

Άποψη του εσωτερικού-εξωτερικού της ανακατασκευής – διαφαίνεται το οριζόντιο σύστημα λαβής-αντιλαβής, ο τελαμώνας και το δέσιμο των δερμάτινων στρώσεων και των χάλκινων επιθεμάτων 



Το συνολικό αποτέλεσμα αναπαράγει μια εντυπωσιακή ολόσωμη ασπίδα βάρους 11 κιλών η οποία παρέχει αυξημένα επίπεδα προστασίας τόσο από βλήματα όσο και από αγχέμαχα νηκτικά και θλαστικά όπλα. Εύλογο λοιπόν το ερώτημα εάν θα ήταν εύκολη η χρήση μιας τόσο ογκώδους ασπίδας στο πεδίο της μάχης όπου ο πολεμιστής θα ήταν αναγκασμένος να την μεταφέρει για μεγάλο διάστημα. Η ευκαιρία δοκιμής της ασπίδας δόθηκε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης για τα 2500 χρόνια από τη μάχη του Μαραθώνα όπου ο συντάκτης του παρόντος άρθρου, οπλίτης Νικάνωρ, σε μια πρώτη επαφή με την ασπίδα, την επωμίστηκε καθ’όλη τη διάρκεια της τρίωρης εκδήλωσης διαθέτοντας μόνο μερικά διαλείμματα δια την απόθεση της ασπίδας στο έδαφος. Η πρώτη αυτή δοκιμή έδειξε ότι η ασπίδα μεταφέρεται σχετικά εύκολα για μεγάλο χρονικό διάστημα με το συνδυασμό λαβής-αντιλαβής-τελαμώνα. Αξιοσημείωτο δε είναι ότι ο φορέας, οπλίτης Νικάνωρ, προερχόταν από ταξίδι με μόλις 3 ώρες ύπνου ενώ όχι μόνο δεν είναι αθλητής αλλά δεν είχε καν την ευκαιρία προπόνησης με τον οπλισμό. Βάση αυτής της εμπειρίας λοιπόν συμπεραίνουμε ότι ένας πολεμιστής της γεωμετρικής περιόδου που έχαιρε ειδικής εκπαίδευσης στα όπλα αλλά και καθημερινής σκληραγωγίας θα έβρισκε άνετο τον επωμισμό της συγκεκριμένης ασπίδας, ακόμα και σε συνδυασμό με ελαφρύ θώρακα, για τουλάχιστον τέσσερις ώρες με ελάχιστα διαλείμματα απόθεσης, αρκετά παραπάνω από όσο θα απαιτούσαν οι συνθήκες των περισσοτέρων μαχών της εποχής. 

Πέρα από τον επωμισμό, το περπάτημα αποδείχτηκε επίσης άνετο όταν η ασπίδα κρατιέται στο πλάι. Σε συνθήκες μάχης, όμως, η εμπρόσθια θέση δυσχεραίνει το γρήγορο βάδισμα εφόσον τα πόδια χτυπάνε στην κάτω περιφέρεια. Αυτό δεν είναι επίπονο αλλά σίγουρα δεν επιτρέπει γρήγορες κινήσεις. Ένας ενδιαφέρον τρόπος να κινηθεί ο πολεμιστής πιο γρήγορα είναι να κρατάει το αριστερό του πόδι εφαπτόμενο στην κάτω περιφέρεια με περασμένο το αριστερό χέρι στην αντιλαβή για σταθερότητα και να τρέχει με καλπασμό παρόμοιο με αυτόν που χρησιμοποιεί ένας ακοντιστής στη βολή του. Η κίνηση αυτή, πολύ εύκολη με την αντιλαβή, θα ήταν δύσκολη με μονή λαβή λόγω αστάθειας και θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο μετά από σημαντική μετατόπιση του κέντρου βάρους προς τα κάτω όπως συμβαίνει στις Οκτώσχημες λόγω σχεδίασης. 

Η πρώτη αυτή δοκιμή έγινε κατά τη διάρκεια εκδήλωσης οπότε δεν δοκιμάστηκαν πλήρεις τακτικές μάχης – αυτός είναι ένας τομέας για τον οποίο ελπίζουμε οι περαιτέρω δοκιμές της ασπίδας να μας διαφωτίσουν. Μία από τις απλές κινήσεις που δοκιμάστηκαν ήταν το κράτημα του δόρατος μέσα από το δεξί πλαϊνό άνοιγμα – η πλέον κλασσική υπόθεση χρήσης των ανοιγμάτων – κίνηση που φάνηκε να περιορίζει την ευχέρεια ελιγμών. Αντίθετα, τα ανοίγματα φάνηκαν να διευκολύνουν το αστραπιαίο νηκτικό χτύπημα με σπαθί σε αντίπαλο που επιτίθεται πέφτοντας στην ασπίδα. Οφείλεται να σημειωθεί όμως ότι η μικρή εμπειρία του φορέα και συντάκτη αυτού του άρθρου στη χρήση των όπλων αυτών δεν επιτρέπει την ασφαλή εξαγωγή συμπερασμάτων. Μια άλλη ενδιαφέρουσα παρατήρηση αφορά την ανάρτηση του σπαθιού Αόρ. Το συγκεκριμένο ορειχάλκινο Αόρ παραδόθηκε με την θήκη σε κλασσική κάθετη διάταξη για τοποθέτηση στα αριστερά, άβολη όμως λόγω του ολόσωμου της ασπίδας, εξού και η εκουσίως πρόχειρη τοποθέτηση στα δεξιά. Η πιο βολική θέση που δοκιμάστηκε ήταν η αριστερή οριζόντια η οποία επιτρέπει και το ευκολότερο ξεθήκωμα, θέση που συμφωνεί με συγκεκριμένη αναπαράσταση σε αγγείο γεωμετρικής εποχής και η οποία συστήνεται για τις μελλοντικές δοκιμές. 


ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΜΕΛΕΤΗ , ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ

"Sacred Blood - Alexandros", Συμμετοχή στο Videoclip

Ο Σύλλογος Ιστορικών Μελετών ΚΟΡΥΒΑΝΤΕΣ την Κυριακη 27 Νοεμβριου 2011 συμμετείχε στα Γυρίσματα Βιντεοκλίπ του Ελληνικού Μουσικού Σχήματος SACRED BLOOD, το οποίο κινείται με πολύ μεγάλη επιτυχία στην EPIC ROCK μουσικη σκηνη.


Μερικές ενδεικτικές φωτογραφίες απο τα γυρισματα:

Το βιντεοκλίπ αφορουσε την νεα και φιλόδοξη δημιουργια "ΑLEXANDROS" η οποία θα κυκλοφορησει τους επόμενους μηνες και απόσπασμα του μπoρειτε να παρακολουθησετε εδω:

http://www.sacred-blood.com/

ΙΧΩΡ , τευχος 120, 12-Σέλιδο αφιέρωμα

Aγαπητοι φίλοι του Συλλόγου


Αναζητηστε στα περίπτερα το νέο ΙΧΩΡ , τευχος 120 , στο οποίο περιλαμβάνεται ενα εκτενές 12-ΣΕΛΙΔΟ αφιερωμα στον Σύλλογό μας μεσα απο την συμμετοχη μας στο Αρχαιολογικό Φεστιβαλ του Μπισκούπιν τον Σεπτέμβρη του 2011.Το αρθρο κοσμειται με υψηλης αισθητικης φωτογραφιες του Συλλόγου απο τις 10 ημερες του Φεστιβαλ. 

Μην το χάσετε!